Cursusreeks: Meer met materiaal

Materiaal is het gereedschap van de kunstenaar. De dynamische grijstonen van houtskool, de fijne lijn van een potlood, de fluweelzachte structuur van softpastel, de vloeibare onvoorspelbaarheid van inkt. elk teken- of schildermateriaal heeft een eigen zeggingskracht, een eigen taal. Zacht of hard, beweegt het vloeiend of geeft het weerstand, ingetogen of uitbundig, fijn of grof, licht of donker, transparant of dekkend, de keuze van je materiaal doet mee in de manier waarop je je onderwerpen of thema’s verbeeldt.

Meer met materiaal bestaat uit een reeks verdiepende workshops van 4 lessen waarin je je helemaal kan onderdompelen in een bepaald materiaal. Hoe gebruik je een bepaald materiaal en welke eigenschappen heeft het? Zijn er onderwerpen of thema’s die extra passen bij een bepaald materiaal? Wat kan je eigenlijk allemaal met een potlood, houtskool, een specifieke soort krijt of verf?

De workshops zijn geschikt voor iedereen die zich wil verdiepen in de eigenschappen en mogelijkheden van een bepaald materiaal. Om kennis te maken, uit te proberen of breder te leren toepassen.

1. Inkt met Esther – 27 augustus t/m 17 september 2025
2. Water met Salomé – 24 september t/m 15 oktober 2025
3. Potlood met Carlyn – 29 oktober t/m 19 november 2025
4. Houtskool – 26 november t/m 17 december 2025
5. Pastelkrijt met Sandra – 7 januari t/m 28 januari 2026
6. Maak je eigen materiaal met Stan – 4 februari t/m 4 maart 2026

Inkt

Inkt is een materiaal dat graag zijn eigen weg gaat. Het is speels maar ook heel direct. Het vloeit in combinatie met papier of water of drupt als je niet snel genoeg een beslissing neemt. Omdat het materiaal weinig weerstand biedt kan het haarfijn laten zien wat jij uitdrukt. Schilderen als een dans waarin je de balans kunt vinden tussen controle of dat juist laten gaan. In deze serie experimenteren we met verschillende instrumenten zoals Chinese penselen, spalters en kroontjespennen om de inkt op papier te zetten en weer andere materialen om het vloeien op een mooie manier onder controle te krijgen.
De inktlijn daagt uit tot expressie door een lijn niet alleen te zien als een vorm maar een spoor van emotie of beweging.
Om tot spannende composities te komen gaan we aan de slag met het creëren van diepte in verschillende tonen gewassen inkt. Door te arceren zie je weer volume en schaduw ontstaan.
Het voornaamste doel in deze lessen is het leren genieten van de streken van inkt.

Water

Water klinkt niet meteen als een materiaal om kunst mee te maken. Je denkt misschien meer aan water als iets om je kwasten mee uit te spoelen of de boel mee schoon te maken. Maar in deze cursus ontdekken we juist wat water ons kan brengen tijdens het creatieve proces – en dat is vaak verrassend veel. Water spettert, het spat en het druipt. Water laat verf vloeien, mengen, en vervagen. Je kunt een schilderij onder de kraan houden en zien hoe alleen de sporen van je werk overblijven. Tja, je moet een beetje loslaten als je met veel water werkt, maar daar krijg je veel voor terug: toevallige vormen, onvoorspelbare structuren en visuele ‘cadeautjes’ die je zelf nooit had kunnen bedenken. Het resultaat is speels en levendig. Laat je verrassen door het gebruik van water en ontdek een nieuwe manier van kijken én maken.

Potlood

Het bekendste tekenmateriaal is natuurlijk het potlood. En je kan er meer mee dan je misschien wel zou denken. Van losse schets tot gedetailleerde technische tekening, het potlood biedt een breed scala aan mogelijkheden. Zachte of harde potloden, de manier waarop je je potlood vast houdt en beweegt, arceren of juist de zijkant van het potlood gebruiken om schaduw te creëren, blenden om zachte overgangen te krijgen, in deze cursus kijken we samen naar de mogelijkheden. Er wordt serieus gewerkt, maar ook op een vrije manier geëxperimenteerd om het meeste te halen uit dit mooie en veelzijdige materiaal.

Houtskool

Houtskool is het oudste tekenmateriaal ter wereld. Het biedt een enorm scala aan mogelijkheden. Je kunt er zowel vorm (omtrek) als inhoud (volume) mee maken. Door de zachtheid van de toonwaarden leent het zich uitstekend voor dromerige landschappen, abstract of om fotorealistisch mee te tekenen. Door de diepzwarte kleur is het ook een heel krachtig materiaal. Je kunt er grillige, doorlopende lijnen mee maken, je kunt er mee ‘schilderen’ door opgebrachte vlekken steeds uit te vegen en je kunt ermee ‘beeldhouwen’ door te tekenen met een kneedgum. Je kunt er ruimte en beweging mee suggereren. Met accenten van licht en donker kun je de aandacht van de kijker leiden. Het fijne van het werken met houtskool is dat er nooit iets mis kan gaan, want je kunt het altijd weer uitvegen en je tekening wordt alsmaar mooier en interessanter door de vele lijnen en vlekken. In deze 4 lessen gaan we de veelvoud aan mogelijkheden uitproberen en zullen we ingaan op hoe houtskool gemaakt wordt en de verschillende soorten die er zijn.

Soft pastel

Werken met pastelkrijt is tekenen en schilderen tegelijk. Je kan zowel heel schilderachtig en gelaagd te werk gaan als heel direct en expressief. Het biedt net als verf de mogelijkheid om kleuren op papier door elkaar en over elkaar te mengen, maar zonder dat je hoeft te wachten tot iets droog is en zonder het gebruik van een kwast.
In tegenstelling tot oliepastel bevat soft pastel minder bindmiddel en het is een bindmiddel dat makkelijker loslaat. Soft pastel is een combinatie van pigment, kalk en gom, en geeft een meer poederachtig effect dan oliepastel. Hierdoor kun je het goed opbouwen, uitvegen en mengen en heeft het een matte, fluweelzachte uitstraling.

In deze lessenserie komen o.a. de volgende aspecten aan bod: Hoe kom je tot een persoonlijk kleurpalet, zoeken naar kleur en mengingen. De rol van het papier, de vele vormen die ‘pastel’ eigenlijk heeft (krijtjes, potloden, poeder) en de eindeloze mogelijkheden om ruimte te suggereren.

Maak je eigen materiaal

Heb je je ooit afgevraagd hoe kunstenaars vroeger hun verf maakten? In deze bijzondere workshop duiken we in de wereld van zelf verf maken én ermee schilderen. Een unieke ervaring waarbij je niet alleen leert over de techniek, maar ook over de geschiedenis en magie van pigment en bindmiddel.

We gaan aan de slag met het maken van vier klassieke verfsoorten:

• Tempera, zoals gebruikt in de Middeleeuwen
• Olieverf, het favoriete medium van de 17e-eeuwse meesters
• Pastelkrijt, geliefd in de 18e eeuw
• Aquarelverf, transparant en verfijnd, veel gebruikt in de 19e en 20e eeuw